Carnaval in Poland

Carnival, differently called “zapusty” is a custom that had its beginning in Poland in the seventeenth century. It spread in Sarmatian Poland. In the past it was celebrated more lavishly than today.  It was a time of great feasts, masquerades and games.   It begins on the day of Epiphany and ends on Tuesday before Ash Wednesday. The most important part of the holiday begins on Fat Thursday and ends on Tuesday before Ash Wednesday and is traditionally called Ostatkami. Fat Thursday – the name of this day comes from the fact that on this day people traditionally eat doughnuts and faworki. Carnival is a less festive time now than in the past. However, it is still a time of fun, feasting, masked balls, singing, dancing and sleigh rides. Festive time looks a bit differently in different parts of Poland.

We would like to focus on a little-known custom from the village of Radziłów in Podlaskie Voivodeship. This custom is called “Ziabela”. The name comes from the couple: a noble man Jan and his young wife Izabela. The couple was known for their extravagant lifestyle and propensity for partying, and according to tradition, they overdid all their spending during the carnival and lost their whole possessions. The example of John and Isabella is a warning to others not to overdo the extravagance. Let us describe how this custom is celebrated.

Firstly, the horse pulls a wheel on which the puppets of John and Isabella are placed. The wheel rotates and creates the impression that the couple is dancing on this wheel.  They are followed by four men dressed as straw-goblins called “chochoły” symbolizing the passing of winter. They are accompanied by people dressed as goats, bears, and storks. Behind them in a carriage ride the newlyweds: Izabela and Jan, who mock all those who have not found a partner during the carnival. The bride and groom ride through the marketplace and stop in the front of every store where they are offered sweets, snacks and alcohol. The bride and groom are followed in another carriage by guests and residents and passers-by. Everything happens to the accompaniment of music. In the centre of the marketplace the wedding couple is welcomed with bread and salt. The festivities end with the burning of hay from “chochoły”, symbolizing the death of old life and the birth of new. Ziabela is a reason to have fun for people from Radziłów and surrounding villages. More and more people come here from other places in Podlaskie Voivodeship. It is a unique custom. It is an opportunity for performances of local folk song and dance groups. There are also performances of youth dance and singing groups.  On the marketplace in Radziłów hot sausages, pea soup, bigos and doughnuts are served.

Karnawał w Polsce

Karnawał czyli inaczej zapusty to zwyczaj który miał początek w Polsce w XVII wieku. Rozpowszechnił się on w Polsce sarmackiej. Dawniej był obchodzony huczniej niż obecnie.  Był to czas wielkich uczt, maskarad i zabaw. Zaczyna się w dniu Trzech Króli a kończy się we wtorek przed Środą Popielcową. Najważniejsza jego część zaczyna się w Tłusty Czwartek a kończy we wtorek przed Środą Popielcową i tradycyjnie jest zwana Ostatkami. Tłusty Czwartek – nazwa tego dnia bierze się stąd, że tego dnia tradycyjnie ludzie jedzą pączki i faworki. Zapusty są obecnie mniej huczne niż w przeszłości. Jednak w dalszym ciągu jest to okres zabawy, ucztowania, balów maskowych, śpiewu, tańców i kulików. Trochę inaczej wyglądają w różnych częściach Polski.

Chcielibyśmy się skupić na mało znanym zwyczaju z woj. podlaskiego z miejscowości Radziłów. Ten zwyczaj to „Ziabela”. Nazwa pochodzi od pary: szlachcica Jana i jego młodej żony Izabeli. Para była znana z rozrzutnego trybu życia i skłonności do zabawy, która według tradycji przehulała w czasie karnawału cały swój majątek. Przykład Jana i Izabeli to przestroga dla innych, żeby nie przesadzać z rozrzutnością. Opiszmy jak ten zwyczaj jest obchodzony.

Na początku koń ciągnie koło na którym są umieszczone kukły Jana i Izabeli. Koło obraca się i stwarza wrażenia, że para tańczy na tym kole.  Za nimi kroczą czterej mężczyźni przebrani za słomiane chochoły symbolizujące odchodzącą zimę. Towarzyszą im też ludzie poprzebierani za kozy, niedźwiedzie, bociany. Za nimi w bryczce jadą nowożeńcy: Izabela i Jan, którzy wyśmiewają tych wszystkich, którzy nie znaleźli sobie partnera w czasie karnawału. Para objeżdża rynek radziłowski i zatrzymuje się przed każdym sklepem, gdzie zostaje obdarowywana słodyczami, zakąskami i alkoholem. Za parą młodą w kolejnej bryczce jadą goście i kroczą okoliczni mieszkańcy i przejezdni. Wszystko dzieje się przy akompaniamencie muzyki. W centrum rynku para ślubna zostaje powitana chlebem i solą. Uroczystości kończą się spaleniem siana z chochołów symbolizując umieranie starego i rodzenie się nowego życia. Ziabela to powód do zabawy dla ludzi z Radziłowa i okolicznych wsi. Coraz częściej przyjeżdżają tu ludzie z dalszych miejscowości województwa podlaskiego. Jest to zwyczaj unikalny. To okazja do występów okolicznych ludowych zespołów pieśni i tańca. Występują też młodzieżowe grupy taneczne i śpiewające.  Na rynku radziłowskim są serwowane gorące kiełbaski, grochówka, bigos i pączki.